10 ciekawostek na temat oczu i soczewek kontaktowych

Bez wątpienia ludzkie oko to bardzo zadziwiający narząd. Odpowiada za dostarczanie mózgowi większości informacji o otaczającej rzeczywistości. Nic dziwnego, że osoby z wadą wzroku wciąż poszukują sposobów, np. sięgają po soczewki, dzięki którym będą mogły widzieć lepiej. Poznaj ciekawostki na temat wzroku oraz soczewek kontaktowych.

Oko człowieka dostarcza człowiekowi 90 proc. informacji o świecie

Gałka oczna jest niezbędna do tego, by dostarczać mózgowi około 90 proc. wszystkich informacji o otoczeniu [4]. Z tego względu uznaje się ją za jeden z najważniejszych narządów. Aby człowiek był w stanie nie tylko widzieć, ale również rozumieć, co widzi, sygnał z otoczenia musi zostać przeanalizowany przez mózg, który wykorzystuje do tego swoje komórki nerwowe. [1].

Chcesz wiedzieć więcej na temat tego, jak działa ludzkie oko? Ciekawostki na ten temat znajdziesz w artykule: Jak funkcjonuje ludzkie oko?

Kolor oczu zależy od zawartości melaniny w tęczówce

Im więcej pigmentu w tęczówce, tym oczy są ciemniejsze. Najmniej melaniny w tęczówce mają więc osoby z niebieskimi oczami. Na kolor oczu wpływ ma również, m.in.:

• zagęszczenie komórek zrębu tęczówki,
• proporcja pigmentu eumelaniny do pigmentu feomelaniny,
• zawartość melaniny w obrębie zrębu tęczówki [1].

Promieniowanie słoneczne nie ma wpływu na pigment w oku

Niektórzy zastanawiają się, czy słońce wpływa na pigment w oczach. Otóż melanina w skórze działa inaczej niż melanina w oczach. Mechanizmy obronne oka chronią je przed nadmierną ilością promieniowania, przez co nie ma możliwości zmiany koloru oczu w ten sposób. Co więcej, taka metoda ochrony oka, zapewnia prawidłowe funkcjonowanie całemu narządowi.

Inne ciekawostki o oczach znajdziesz w artykule: Fakty i mity na temat wzroku

Ludzkie oko rozróżnia 160 kolorów

Dzieje się to dzięki znajdującym się w siatkówce fotoreceptorom złożonym z 4 600 000 czopków [5] i 92 000 000 pręcików [5]. Za widzenie barwne odpowiadają czopki, wrażliwe na jeden z trzech kolorów: czerwony, zielony i niebieski. W zależności od poziomu pobudzenia konkretnego rodzaju czopków widzimy inny kolor zmieszany z trzech podstawowych [1,2].

Dzięki temu to, co widzi człowiek, nie ogranicza się do tych trzech kolorów, ale zakres ten jest o wiele szerszy. Oko ludzkie może rozróżnić 160 kolorów. Odbiór koloru jest zależny od czułości czopków. Wrażliwość czopków to cecha fizjologiczna, dlatego każdy człowiek widzi te same barwy na swój unikalny sposób [1,2].

Dorośli mrugają częściej niż dzieci

Noworodek mruga zaledwie 1-4 razy na minutę. Ta liczba wzrasta około 6. miesiąca życia. Dla porównania osoba dorosła mruga około 12-17 razy w ciągu minuty. Mruganie jest czynnością mimowolną i niezbędną do tego, by nawilżyć powierzchnię oka tzw. filmem łzowym [1].

Pierwszy prace nad soczewką kontaktową powstały w pracowni Leonarda da Vinci

Pierwsze rozważania teoretyczne nad soczewkami kontaktowymi poczynił wybitny człowiek renesansu, Leonardo da Vinci. W 1508 roku stworzył projekt transparentnych ochronnych szklanych skorupek dla pacjenta, które w założeniu miały mieć kontakt z rogówką. Niestety, możliwości technologiczne jego czasów nie pozwalały na to, by Leonardo da Vinci mógł wcielić swój pomysł w życie [3].

Pierwsza soczewka kontaktowa powstała w 1887 roku

Choć zaprojektowana soczewka nie była w pełni sprawnym narzędziem do korekty wzroku, autorstwo pierwszej soczewki przypisuje się Friedrichowi Antonowi Müllerowi, niemieckiemu specjaliście od szkła. Soczewka, a właściwie ochronna szklana skorupka, została wykonana na zamówienie lekarza, który chciał zabezpieczyć oko chorego na zaćmę i bez powieki przed utratą oraz wysuszaniem oka [3].

Więcej ciekawostek historycznych dotyczących soczewek znajdziesz w artykule: Historia soczewek kontaktowych

Dla osób ze specjalnymi potrzebami produkowane są soczewki na zamówienie

Takie soczewki kontaktowe wyróżniają się zwykle szerokim zakresem mocy, różnymi średnicami oraz krzywiznami bazowymi. [3].

Wieloogniskowe soczewki kontaktowe pozwalają na jednoczesne widzenie przedmiotów bliskich, dalekich i tych w odległościach pośrednich

Takie soczewki są dedykowane osobom z prezbiopią, którym wraz z naturalnymi procesami starzenia pogarsza się widzenie z bliska, jak i z daleka. Soczewki multifokalne zbudowane są z obszarów o różnej mocy do bliży, dali oraz odległości pośrednich, a przejścia między nimi są łagodne, przez co można płynnie zmieniać odległość obserwacji [3].

Część soczewek posiada system nawilżający

Podnosi on komfort użytkowania soczewek, zwłaszcza tym osobom, które borykają się z osłabieniem filmu łzowego oraz zmniejszeniem jego ilości. Dzięki temu rozwiązaniu oczy są lepiej nawilżone, co przekłada się na wygodę korzystania [3].

Oczy, a także soczewki kontaktowe kryją jeszcze wiele tajemnic. Warto więc śledzić nasz blog, by poznać więcej ciekawostek na temat niesamowitych możliwości narządu wzroku oraz soczewek.

Źródła:

1. Fenomen ludzkiego oka, biotechnologia.pl.
2. Z. Kąkol, J. Żukrowski, e-Fizyka. Podstawy fizyki.
3. Konstrukcje soczewek kontaktowych, Opr. TTK, Optyka, 2010, nr 1, s. 48-50.
4. A. Narloch, Postrzeganie i kategoryzacja barw, Scripta Neophilologica Posnaniensia. Tom XVI, strony: 69–83 Wydział Neofilologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2016 DOI 10.7169/snp.2016.16.04, s. 69.
5. W. Błasiak, M. Godlewska, R. Rosiek, D. Wcisło, M. Andrzejewska, P. Pęczkowski, B. Rożek, M. Sajka, A. Stolińska, E. M. Dutkiewicz, P. Kazubowski, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Wydział Matematyczno-Fizyczno-Techniczny, Grupa Badawcza Dydaktyki Kognitywnej Instytut Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie, Eye-tracking i jego zastosowanie w dydaktyce przedmiotów przyrodniczych.
6. P. Francuz, IMAGIA. W kierunku neurokognitywnej teorii obrazu, Wydawnictwo KUL. Lublin 2013.