Historia soczewek kontaktowych

Zanim niemiecki specjalista od szkła, Friedrich Anton Müller, stworzył w 1887 roku transparentne ochronne szklane skorupki dla pacjenta na zlecenie lekarza[1], całe pokolenia pracowały nad rozwojem wiedzy o optyce. Początki soczewek kontaktowych sięgają czasów renesansu, kiedy to Leonardo da Vinci, geniusz i wizjoner, rozważał możliwość skorygowania wady wzroku przy pomocy soczewki zakładanej bezpośrednio na powierzchnię oka. Współcześnie soczewki kontaktowe są stale udoskonalane, do czego konstruktorzy wykorzystują zdobycze nowoczesnej technologii. Poznaj lepiej ich historię[2].

Friedrich Anton Müller – pierwszy konstruktor ochronnych szklanych skorupek

Był rok 1887, kiedy lekarz zajmujący się leczeniem pacjenta z zaćmą i bez powieki zwrócił się do specjalisty od szkła, Friedricha Antona Müllera z prośbą o wykonanie szklanej soczewki. Miała ona za zadanie zabezpieczyć oko chorego przed wysuszaniem oraz ryzykiem jego utraty[3]. Wytwór Niemca był na tyle solidny, że pacjent korzystał z soczewki przez kolejne 20 lat, do swojej śmierci w 1907 roku. Dziś firma Müller nadal funkcjonuje na rynku, produkując soczewki kontaktowe oraz protezy oczne[4].

Sprawdź również: Wady wzroku, do których można nosić soczewki

Soczewki kontaktowe – historia

Wizję pierwszych soczewek kontaktowych usnuł sam Leonardo da Vinci w 1508 roku. I choć pozostała ona jedynie w obszarze teoretycznym, następne pokolenia czerpały z pomysłowości tego renesansowego geniusza[5].

Kolejnej odnotowanej na kartach historii próby opracowania soczewek podjął się ponad 100 lat później, bo w 1632 roku, Kartezjusz. Ten francuski uczony opisał rurkę – tubę z wodą, którą przystawiano do oka. Następnym znaczącym badaczem był angielski fizyk oraz lekarz, Thomas Young, który w 1801 roku skonstruował model soczewek kontaktowych o nietypowym wyglądzie. Jego soczewki, podobnie jak u Kartezjusza, były zbudowane ze szklanej rurki z wodą, którą przykładano do oka. Dodatkowo konstrukcja umożliwiała mruganie[6].

Niecałe 20 lat później, John Herschel opracował metodę szlifowania soczewek w taki sposób, by idealnie odwzorowywały powierzchnię gałki ocznej. W 1827 roku ten sam uczony stworzył soczewki kontaktowe. Składały się one ze szklanych ampułek, które były wypełnione żelatyną[7].

Po dokonaniach Müllera nastąpił szybki rozwój w dziedzinie konstruowania soczewek kontaktowych. Równolegle nad soczewkami pracowało trzech badaczy Adolf Eugen Fick, Carl Friedrich Zeiss, Eugene Kalt. W 1923 roku zakładowi Carla Zeissa wydano patent na produkcję soczewek kontaktowych z cellonu, celuloidu lub substancji organicznej. Jednak aplikacje soczewek z tych materiałów w dużej mierze były nieudane. Przełom nastąpił dopiero w 1936 roku. W tym roku William Feinbloom opisał skleralną soczewkę składającą się z nieprzeźroczystej plastikowej części. Równolegle firma Rohm and Haas wprowadziła przezroczyste tworzywo sztuczne PMMA (polimetakrylan metylu)[8].

Na wynalezienie soczewek kontaktowych przypominających te nowoczesne, trzeba było jednak poczekać aż do 1948 roku. Wówczas to Amerykanin Kevin Tuohy opracował soczewkę, która zakrywała jedynie rogówkę, a nie tak jak poprzednie wersje całą gałkę oczną. Niestety, pierwsze nowoczesne soczewki nie przepuszczały tlenu. Rozwiązanie pojawiło się dopiero w 1975 roku, gdy zaczęto stosować do produkcji soczewek gazoprzepuszczalny materiał Boston[9].

Nie można zapomnieć także dokonaniach Otto Wichterle i Drahoslava Lima, którzy w 1960 roku stworzyli soczewki z przezroczystego żelu HEMA. Soczewki te w ulepszonej wersji zaczęła od 1971 roku produkować firma Bausch&Lomb. Przełom nastąpił w 1999 roku, kiedy soczewki te zostały zastąpione przez nowocześniejsze modele PureVision i Night&Day, wykonane z silikonowo-hydrożelowego materiału. Prezentacji dokonały równolegle firmy Bausch&Lomb i CIBA VISION[10].

Soczewki kontaktowe – współczesne propozycje

Obecnie wciąż trwają prace nad udoskonalaniem soczewek. Nieustannie wprowadzane są zmiany w konstrukcji, które mają na celu lepsze układanie się ich na rogówce, lepszą wymianę filmu łzowego i ruchliwość, co przekłada się na większą jakość widzenia. Dostępne są także rozwiązania dla osób z prezbiopią – soczewki umożliwiające widzenie jednakowo do dali oraz bliży.

Możliwe jest także zastosowanie soczewek silikonowo-hydrożelowych, tworzonych na zamówienie. Są one dedykowane osobom o niestandardowych wadach wzroku. Z tego rodzaju soczewek mogą korzystać pacjenci, których wady mieszczą się w przedziale od +20,00 D do -20,00 D.

Chcesz wiedzieć, jakie rozwiązania technologiczne są stosowane w soczewkach Bausch&Lomb? Zapoznaj się z artykułem: Przegląd technologii wykorzystywanych w soczewkach Bausch&Lomb

Źródła:
[1] Efron N. Historia. W: Kontaktologia. Wyd. 3, Edra Urban&Partner, Wrocław 2020, s. 3-10.
[2] Konstrukcje soczewek kontaktowych, Opr. TTK, Optyka, 2010, nr 1, s. 48-50.
[3] Jw.
[4] Jw.
[5] Jw.
[6] Jw.
[7] Jw.
[8] Jw.
[9] Jw.
[10] Jw.

BL_PL-2403-149