Widzenie a bezpieczeństwo na drodze

Od tego, czy kierowca dobrze widzi i jest w stanie rozróżniać szczegóły na drodze, zależy bezpieczeństwo uczestników ruchu. Wzrok to dla kierowcy najważniejszy zmysł, a prowadzenie samochodu wymaga jego sprawności. I choć nie musi być idealny, to wszelkie wady utrudniające widzenie powinny być korygowane. Poznaj czynniki wpływające na ostrość wzroku i dowiedz się, jakie wymagania muszą spełniać kierowcy.

Wzrok a prowadzenie samochodu

Prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku jest kluczowe dla kierowcy. Zmysł ten umożliwia widzenie światła, rozpoznawanie kształtów, obserwację co się dzieje na drodze, ocenę odległości i szybkości ruchu czy położenia przedmiotów. Dla kierowcy istotne są zwłaszcza prawidłowa ostrość wzroku, wrażliwość na olśnienie, widzenie stereoskopowe, szerokie pole widzenia, prawidłowe rozpoznawanie barw, widzenie o zmierzchu. [1]

Istnieje wiele rozwiązań pozwalających korygować wady narządu wzroku. Okulary lub soczewki kontaktowe o odpowiednio dobranych mocach w zdecydowanej większości przypadków wystarczą, by skorygować wadę na tyle, by możliwe było bezpieczne prowadzenie pojazdu.

Przeczytaj też artykuł: Dla kogo soczewki kontaktowe.

Jakie są czynniki wpływające na wyraźne widzenie

Na prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku wpływa wiele czynników, zarówno w wynikających z bezpośredniego działania tego narządu, jak i z zewnętrznych, mających efekt tymczasowy.

Czynniki zewnętrzne wpływające na ostrość wzroku to przede wszystkim te wynikające z warunków środowiskowych. Są to zwłaszcza złe warunki oświetleniowe, na przykład podczas widzenia zmierzchowego mogą pojawić się złudzenia. Pełna adaptacja wzroku do warunków oświetleniowych zajmuje około 3-40 minut. Zewnętrzne czynniki wpływające na ostrość wzroku to również olśnienie, ograniczenie widzenia przy szybkiej jeździe, ciało obce w oku.

Z kolei wewnętrzne czynniki wpływające na ostrość wzroku kierowcy to m.in.: przewlekłe choroby ogólne np. układu krążenia, cukrzyca, schorzenia neurologiczne, niektóre leki, niedobory witaminowe, wyczerpanie organizmu, a także różne czynniki miejscowe, do których można zaliczyć stan refrakcji oka, szerokość źrenicy, napięcie akomodacji, nawilżenie oczu filmem łzowym, przezierność. To także wady wzroku. [2]

Niektóre czynniki wpływające na ostrość wzorku można korygować lub minimalizować stosując odpowiednią ochronę. Może to być nawilżanie oczu, czy też stosowanie okularów lub soczewek kontaktowych, najlepiej takich, które posiadają kontrolę aberracji sferycznych np. Bausch+Lomb ULTRA® lub PureVision2.

Jakie wymagania należy spełnić by móc prowadzić pojazdy

Kierowcy muszą mieć bardzo dobry wzrok, a prawo jazdy można zrobić dopiero po odbyciu wstępnych badań i przy braku przeciwwskazań. Ustawa o kierujących pojazdami z dnia 5 stycznia 2011 roku wyróżnia dwie podstawowe grupy kierujących pojazdami:

• Grupa I – kat. A, A1, B, B1, B+E, T
• Grupa II – kat. C, C1, D, D1, C+E, D+E, D1+E

Kierowanie pojazdami a wzrok – wymagania

Dla I grupy minimalna ostrość wzroku powinna wynosić nie mniej niż V=0,5po korekcji, a pole widzenia minimum 50° od skroni i 20° od nosa, w górę i w dół. W obrębie 20° od punktu fiksacji nie powinny występować ubytki pola widzenia. Gdy badany ma wszczepione soczewki wewnątrzgałkowe, jest po laserowej korekcji wad wzroku, wykonuje się badanie widzenia zmierzchowego oraz odporność na olśnienie. A co z osobami, które mają np. astygmatyzm lub prezbiopię? Pod warunkiem odpowiedniej korekcji wzroku, również mogą prowadzić samochód.

Kierowcy kategorii II muszą natomiast mieć minimalną ostrość wzroku oka lepiej widzącego nie mniejszą niż V=0,8 i oka gorzej widzącego co najmniej V=0,8 po korekcji. Wymagane jest też rozpoznawanie barw. Pole widzenia powinno wynosić 80° od skroni i minimum 30° od nosa, w górę i dół. W obrębie 30° od punktu fiksacji nie powinny występować ubytki pola widzenia. Prawidłowe muszą być widzenie stereoskopowe, zmierzchowe oraz wrażliwość na olśnienie. [1]

Dobry wzrok kierowcy przekłada się nie tylko na komfort jazdy, ale przede wszystkim wpływa na bezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego. Dlatego ważne jest by prowadzący pojazdami dbali o swoje oczy i wzrok. Dobór metody korekcji powinien być zawsze dobierany indywidualnie do pacjenta przez specjalistę, po odpowiednim badaniu i wywiadzie.

Źródła:

1. Pas-Wyroślak A., Siedlecka J., Wyroślak D., Bortkiewicz A., Znaczenie stanu narządu wzroku dla kierowcy, Medycyna Pracy, 2013;64(3):419-425, Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi.
2. Dobrzyńska M.,Ucińska M., Znaczenie sprawności widzenia dla bezpiecznego prowadzenia pojazdu, Transport Samochodowy, 2014, z. 2, s. 23-43.